„Zanieczyszczenia z dużych fabryk mogą powodować opady śniegu”
Zanieczyszczenia przemysłowe mogą wpływać na pogodę i powodować opady śniegu – tak wynika z obserwacji satelitarnych, które wykazały, że smugi zanieczyszczeń z dużych fabryk mogą prowadzić do opadów śniegu i powstawania dziur w chmurach rozciągających się na ogromnych obszarach. Już od dawna wiadomo, że cząsteczki zanieczyszczeń, takie jak sadza, znane jako aerozole, mogą znacząco wpływać na chmury. Cząsteczki te sprawiają, że para wodna osadza się wokół nich, co prowadzi do powstawania chmur, a także mogą zmieniać właściwości już istniejących chmur.
Zjawisko dziur w chmurach nad fabrykami
Podczas badań nad tymi efektami, naukowiec Velle Toll z Uniwersytetu w Tartu w Estonii, zauważył, że w pewnych warunkach atmosferycznych pojawiały się dziury w chmurach po zawietrznej stronie dużych źródeł zanieczyszczeń. Po analizie tysięcy zdjęć satelitarnych z obszarów Ameryki Północnej i Eurazji, badacze zidentyfikowali 67 miejsc, w których to zjawisko można zaobserwować.
Jednym z najbardziej interesujących odkryć zespołu była obserwacja, że w takich rejonach dochodziło do opadów śniegu. W największym przypadku zauważono, że w wyniku działania aerozoli, na obszarze 2200 kilometrów kwadratowych (850 mil kwadratowych) spadło nawet do 15 milimetrów śniegu. Działo się tak, ponieważ cząsteczki zanieczyszczeń powodują zamarzanie przechłodzonej wody w chmurach, co prowadzi do powstawania kryształków lodu, które z czasem przekształcają się w płatki śniegu.
Jak działa proces powstawania śniegu?
W normalnych warunkach, krople wody w chmurach mogą pozostawać cieczą nawet w bardzo niskich temperaturach, sięgających -40°C. Jednak w obecności cząsteczek zanieczyszczeń, proces ten zostaje przyspieszony – woda osadza się na cząsteczkach aerozolu i zamarza, co prowadzi do powstawania lodu, a następnie śniegu. W wyniku tego procesu, z chmur wypada woda, co zmniejsza ich objętość, tworząc charakterystyczne dziury w zachmurzeniu.
Różne źródła zanieczyszczeń
Zespół badaczy odkrył, że w większości przypadków źródłami zanieczyszczeń były rafinerie ropy naftowej oraz fabryki produkujące metale, cement czy nawozy. Co ciekawe, podobne zjawiska zaobserwowano również w pobliżu czterech elektrowni jądrowych, które same nie emitują aerozoli. Naukowcy podejrzewają, że ciepłe powietrze unoszące się z tych elektrowni mogło podnosić w górę aerozole pochodzące z innych źródeł, jednak jak dotąd nie udało się ostatecznie potwierdzić tej hipotezy.
Możliwość kontrolowanego wywoływania opadów śniegu
Chociaż zjawisko to może być teoretycznie wykorzystywane do celowego wywoływania opadów śniegu, jego skuteczność ogranicza się do sytuacji, gdy w atmosferze już obecne są chmury zawierające przechłodzone krople wody. Tego rodzaju techniki mogłyby znaleźć zastosowanie w kontrolowaniu opadów w specyficznych warunkach, jednak ich szerokie wykorzystanie na dużą skalę pozostaje w sferze teorii.
Wnioski
Badania nad wpływem zanieczyszczeń przemysłowych na pogodę dostarczają fascynujących wniosków dotyczących interakcji między działalnością ludzką a naturą. Zjawisko powstawania dziur w chmurach i towarzyszących mu opadów śniegu pokazuje, jak zanieczyszczenia mogą w nieoczekiwany sposób wpływać na nasz klimat, a także otwiera możliwość przyszłych badań nad potencjalnym wykorzystaniem tego efektu w kontrolowanych warunkach.
