Światła na deskach surfingowych i piankach mogą odstraszać rekiny

Nowa technologia oświetleniowa może zmniejszyć liczbę ataków rekinów

Naukowcy z Macquarie University w Sydney odkryli, że zastosowanie specjalnego oświetlenia na spodzie desek surfingowych, kajaków czy kombinezonów do nurkowania może pomóc w znacznym ograniczeniu ataków żarłaczy białych na ludzi. Wyniki badań sugerują, że technologia ta może mieć potencjał, aby stać się skutecznym środkiem ochrony dla surferów, pływaków i nurków w miejscach, gdzie rekiny często polują.

Dlaczego rekiny atakują ludzi?

Od dawna wiadomo, że ataki rekinów na ludzi wynikają głównie z pomyłki. Rekiny, patrząc od dołu, mogą mylić sylwetki ludzi unoszących się na powierzchni wody z ich naturalnymi ofiarami, takimi jak foki. Z tego powodu badacze postanowili sprawdzić, co się stanie, jeśli zakłócą ten zarys sylwetki, rozpraszając światło od spodu. Chodziło o to, aby sylwetka człowieka nie przypominała już typowej ofiary, jaką jest np. foka.

Eksperyment w Mossel Bay

Pod kierunkiem Laury Ryan z Macquarie University zespół badawczy spędził niemal 500 godzin na eksperymentach w Mossel Bay, w regionie Western Cape w Republice Południowej Afryki. To miejsce znane jest z tego, że gromadzi się tam duża liczba żarłaczy białych (Carcharodon carcharias), które polują na foki i inne morskie zwierzęta.

Badacze testowali różne rodzaje oświetlenia zamontowane na spodzie przynęt w kształcie fok. Do testów użyto diod LED o różnej jasności (słabej, średniej i mocnej), oświetlenia stroboskopowego, a także zestawów poziomych i pionowych pasków świetlnych. Po każdym przeciągnięciu przynęty z jednym z wariantów oświetlenia, natychmiast przeciągano drugą przynętę bez oświetlenia, aby sprawdzić, jak rekiny reagują na różnicę.

Wyniki badań

Okazało się, że przynęty bez oświetlenia były atakowane lub śledzone przez rekiny znacznie częściej niż te oświetlone. Najlepsze wyniki osiągnięto przy użyciu najjaśniejszego oświetlenia – w przypadku takich przynęt nie zaobserwowano żadnych ataków drapieżników. Pionowe paski świetlne były mniej skuteczne niż poziome, co sugeruje, że pionowe podziały sylwetki nadal mogły przypominać rekina foczą sylwetkę. Oświetlenie stroboskopowe również okazało się mniej efektywne, prawdopodobnie dlatego, że rekiny mogły zobaczyć zarys sylwetki między kolejnymi błyskami światła.

Niespodzianką było to, że jasność oświetlenia nie musiała dokładnie pasować do warunków świetlnych wokół przynęty. Najważniejsze było, aby oświetlenie na przynęcie było co najmniej tak samo jasne, jak światło otoczenia, co zapobiegało wyglądaniu sylwetki jak ciemny kształt na tle jaśniejszego nieba.

Nowe możliwości ochrony

Zespół badawczy opracował już prototypowy system oświetleniowy, który może być stosowany jako środek odstraszający rekiny. „Obecnie przechodzimy od badań do fazy tworzenia systemu ochrony dla pływaków i surferów” – mówi Laura Ryan. „Podjęliśmy próbę zrozumienia systemu sensorycznego tych zwierząt, ich sposobu postrzegania świata i zachowań”.

Jednakże Ryan zaznacza, że ta technologia nie była jeszcze testowana na innych gatunkach rekinów, które również atakują ludzi, takich jak żarłacz tępogłowy (Carcharhinus leucas) czy żarłacz tygrysi (Galeocerdo cuvier), które mają inne strategie polowania.

Potencjalne zastosowanie na szeroką skalę

Pomimo ograniczeń, wyniki eksperymentu wzbudziły zainteresowanie innych badaczy. David Booth z University of Technology w Sydney, który prowadzi badania terenowe wzdłuż wybrzeża Sydney, gdzie również powszechnie występują rekiny, stwierdził, że z pewnością zamówi kombinezon z oświetleniem, gdy tylko stanie się dostępny. „Byłem zaskoczony, że kamuflaż zakłócający, czyli bardziej intensywne oświetlenie, okazał się skuteczniejsze niż dopasowanie do tła z niższą intensywnością światła” – powiedział.

Chociaż odkrycia te odnoszą się głównie do żarłaczy białych i ich specyficznego trybu polowania, technologia ta może w przyszłości znaleźć szersze zastosowanie w ochronie przed atakami różnych gatunków rekinów.

Przyszłość badań

Oświetlenie może okazać się kluczowym narzędziem w zapobieganiu atakom rekinów, jednak konieczne są dalsze badania, aby potwierdzić skuteczność tej technologii w różnych warunkach i wobec różnych gatunków. Na razie jednak naukowcy z Macquarie University zrobili duży krok w stronę zwiększenia bezpieczeństwa w wodach zamieszkałych przez rekiny, co z pewnością zostanie z entuzjazmem przyjęte przez osoby korzystające z morskich aktywności sportowych.