Lodowiec Antarktyczny może być bardziej odporny na załamanie niż sądzono

Ogromna pokrywa lodowa na Antarktydzie Zachodniej przetrwała okres wysokich temperatur sprzed ponad 120 tysięcy lat. Odkrycie to sugeruje, że lodowiec ten może być bardziej odporny na zmiany klimatyczne, niż wcześniej sądzono. Mimo tego naukowcy nadal ostrzegają przed dużymi niepewnościami związanymi z przyszłym losem tej części Antarktydy.

„To jednocześnie dobra i zła wiadomość” – mówi Eric Wolff z Uniwersytetu w Cambridge. „Nie zrealizował się najczarniejszy scenariusz, ale nie mogę z pełnym przekonaniem powiedzieć, że taka sytuacja nie wydarzy się w przeciągu najbliższych stuleci.”

Niepewna przyszłość Antarktydy Zachodniej

Zmiany klimatyczne wywołane działalnością człowieka stawiają przyszłość lodowca Antarktydy Zachodniej pod znakiem zapytania. Jeżeli emisja gazów cieplarnianych będzie kontynuowana na obecnym poziomie, niektóre modele przewidują całkowite zniknięcie lodowca w ciągu kilku najbliższych stuleci. Według raportu Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) z 2023 roku, w najbardziej ekstremalnym scenariuszu poziom mórz może wzrosnąć nawet o 2 metry do końca obecnego wieku.

Wolff wraz z zespołem postanowili zbadać lodowiec Ronne – ogromną część lodowca Antarktydy Zachodniej, która wysuwa się w ocean – aby sprawdzić, jak zachowywał się on pomiędzy 117 a 126 tysięcy lat temu. Był to okres ostatniego interglacjału, kiedy zmiany w orbicie Ziemi spowodowały wzrost temperatur na Antarktydzie do poziomów wyższych niż obecnie.

Analiza przeszłości lodowca

Aby ocenić, jak daleko sięgały granice lodowca Ronne w tamtym czasie, naukowcy przeanalizowali stężenie soli morskiej w rdzeniu lodowym wydobytym około 650 kilometrów od krawędzi lodowca. Gdyby lodowiec stopniał, jego krawędź przesunęłaby się bliżej miejsca poboru próbek, co spowodowałoby wzrost stężenia soli w analizowanych warstwach lodu. Oczekiwano, że w takim scenariuszu poziom soli zwiększyłby się nawet ośmiokrotnie, gdyż obszar ten stałby się bardziej narażony na wpływ otwartego oceanu.

Jednak wyniki badań pokazały, że stężenie soli w okresie ostatniego interglacjału było porównywalne, a nawet niższe niż obecnie. Oznacza to, że krawędź lodowca Ronne pozostała w dużej odległości od miejsca poboru próbek. Analiza izotopów wody w rdzeniu, które zachowują ślady dawnych wzorców pogodowych, również sugeruje, że lodowiec Ronne przetrwał ten ciepły okres praktycznie nienaruszony.

Wnioski i przyszłe zagrożenia

Stabilność lodowca Ronne w przeszłości wskazuje na mniejsze prawdopodobieństwo całkowitego rozpadu lodowca Antarktydy Zachodniej w wyniku globalnego ocieplenia. Jednak eksperci przestrzegają przed zbyt pochopnymi wnioskami. „To oznacza, że nie doszło do całkowitego odlodzenia Antarktydy Zachodniej, ale nie możemy na tej podstawie bagatelizować zagrożenia” – podkreśla Timothy Naish z Uniwersytetu Wiktorii w Nowej Zelandii.

Warto zauważyć, że przetrwanie lodowca Ronne nie oznacza, że inne obszary lodowe, takie jak lodowce Thwaites czy Pine Island, nie uległy stopieniu. Dane z izotopów wody wskazują, że te lodowce mogły odczuć znaczne skutki ocieplenia. Co więcej, rdzeń lodowy, który badano, nie obejmował najcieplejszego okresu ostatniego interglacjału, co pozostawia pewne luki w danych.

Różnice między przeszłością a teraźniejszością

Proces ocieplenia w ostatnim interglacjale różnił się regionalnie i nie był analogiczny do obecnego globalnego ocieplenia, które prowadzi do wzrostu temperatur na całej Ziemi. Wolff zauważa, że cieplejsze wody oceaniczne mogą obecnie przyspieszać topnienie lodu, wnikając pod lodowiec i destabilizując go od spodu.

„To bardzo ważna obserwacja, ale potrzeba jeszcze czasu, aby w pełni zrozumieć jej znaczenie” – mówi Andrea Dutton z Uniwersytetu Wisconsin-Madison. Podkreśla, że naukowcy od 50 lat próbują ustalić, co tak naprawdę wydarzyło się z lodowcem Antarktydy Zachodniej w czasie ostatniego interglacjału.

Choć badania przynoszą nadzieję na większą odporność niektórych części lodowca, zagrożenie związane z podnoszeniem się poziomu mórz w wyniku globalnego ocieplenia pozostaje poważnym wyzwaniem dla przyszłości naszej planety.