Mars to wyzwanie: Ostatnie trudności łazików NASA
NASA od lat prowadzi intensywne badania nad powierzchnią Marsa za pomocą swoich łazików Perseverance i Curiosity. Oba te roboty, chociaż działają w zupełnie innych częściach Czerwonej Planety, borykają się z różnymi wyzwaniami w swoich misjach. W ostatnich miesiącach, szczególnie trudne okazały się próby pokonania nieprzyjaznego marsjańskiego terenu, co wpłynęło na tempo ich prac badawczych.
Perseverance – trudna droga do krateru Jezero
Łazik Perseverance, który znajduje się na Marsie od prawie czterech lat, aktualnie prowadzi swoją piątą kampanię naukową. Jego głównym zadaniem jest badanie zachodniego brzegu krateru Jezero, obszaru, który według naukowców może zawierać ślady starożytnych procesów hydrotermalnych. To jedno z najważniejszych zadań tej misji, ponieważ Jezero prawdopodobnie było kiedyś ogromnym jeziorem, istniejącym miliardy lat temu. Główną przeszkodą w dotarciu na miejsce jest jednak trudny, stromy teren, pełen luźnego pyłu i piasku, który często staje się przyczyną opóźnień.
Wspinaczka na krawędź krateru wymaga od łazika pokonania nachyleń sięgających nawet 23 stopni oraz przebycia niemal 300 metrów w pionie. Perseverance nie radzi sobie z tym łatwo, co przyznał zespół NASA. „Moja podróż do krawędzi krateru Jezero była wyzwaniem” – napisał łazik na platformie X, wcześniej znanej jako Twitter. Choć autonomiczny system nawigacji oraz wsparcie zespołu z NASA pomagają łazikowi omijać większe przeszkody, to perspektywa szybkiego dotarcia do celu staje się coraz mniej realna.
Pokryta luźnym pyłem i kruchą skorupą powierzchnia krateru Jezero sprawia, że Perseverance pokonuje zaledwie połowę dystansu, jaki zwykle mógłby przebyć w ciągu jednego dnia. Zdarzały się momenty, gdy łazik przemieszczał się na zaledwie 20% planowanej trasy. „Chociaż łaziki marsjańskie wcześniej pokonywały bardziej strome i śliskie tereny, to pierwszy raz muszą zmierzyć się z takimi wyzwaniami na tak dużą skalę” – mówi Camden Miller, członek zespołu nawigacyjnego w Laboratorium Napędu Odrzutowego NASA (JPL). Zespół poszukuje rozwiązań, aby ułatwić Perseverance jego podróż. Jednym z pomysłów było prowadzenie łazika tyłem – w ten sposób jego system zawieszenia lepiej radzi sobie z zachowaniem przyczepności.
Curiosity – trudny czas w Gediz Vallis
W zupełnie innym miejscu Marsa, setki kilometrów dalej, starszy brat Perseverance – łazik Curiosity – także napotyka trudności. W ostatnich dniach Curiosity próbował dotrzeć do nowego obszaru badawczego w kanale Gediz Vallis, jednak droga okazała się bardziej wyboista niż przewidywano. Marsjański robot musiał przerwać swoją podróż po tym, jak jedno z jego kół utknęło między skałami, a drugie zawisło w powietrzu.
Gediz Vallis to kanał leżący u podnóża Mount Sharp, który, jak się przypuszcza, mógł kiedyś być wypełniony płynną wodą. Dla naukowców to kluczowe miejsce, które może dostarczyć informacji o tym, jak woda kształtowała powierzchnię Marsa. Celem zespołu jest zrozumienie, w jaki sposób powstał ten kanał – czy został wyrzeźbiony przez starożytną rzekę, wiatr, czy może był efektem suchych osuwisk. Badania nad Gediz Vallis mogą dostarczyć dowodów na to, że woda pojawiała się na Marsie cyklicznie, a nie stopniowo znikała wraz z wysychaniem planety.
Aktualnie, z powodu trudnych warunków i niestabilnej pozycji łazika, zespół postanowił wstrzymać jego dalszą podróż i skupić się na zdalnych obserwacjach, wykorzystując kamery łazika do analizy okolicznych skał i gruzu. Zespół poszukuje bezpiecznej drogi wyjścia z Gediz Vallis, zanim Curiosity wznowi swoją wyprawę ku Mount Sharp.
Mars – nieprzejednany przeciwnik
Obie misje – zarówno Perseverance, jak i Curiosity – pokazują, jak trudnym i nieprzewidywalnym miejscem jest Mars. Chociaż Mars jest planetą pełną możliwości naukowych, jego krajobraz potrafi być bezlitosny. Każdy kilometr pokonany przez te roboty to wynik nie tylko zaawansowanej technologii, ale także ciągłych starań ludzi pracujących za kulisami – inżynierów, naukowców i planistów misji, którzy muszą przewidywać i rozwiązywać problemy, zanim te napotkają ich łaziki na powierzchni planety.
Nie ulega wątpliwości, że zarówno Perseverance, jak i Curiosity są kluczowymi instrumentami w naszej misji odkrywania Marsa. Ich dane pozwalają naukowcom dowiedzieć się więcej o historii planety, potencjalnych śladach życia oraz o tym, jak woda wpływała na jej geologię. Jednak Mars to wymagający przeciwnik, a dalsze badania będą wymagały od zespołów misji nie tylko wytrwałości, ale i kreatywności w pokonywaniu nieprzyjaznych marsjańskich wyzwań.
