Nowe spojrzenie na początki dinozaurów: Czy mogły one ewoluować w okolicach równika?

Nowe badania sugerują, że dinozaury mogły po raz pierwszy wyewoluować w okolicach równika – w regionie obejmującym obecnie Amazonkę, dorzecze Kongo i Saharę – a nie, jak wcześniej sądzono, na południowych krańcach superkontynentu Pangea. Wyniki te rzucają nowe światło na pochodzenie tych prehistorycznych stworzeń.

Według Joela Heatha z University College London, analiza luk w zapisie kopalnym oraz drzewie ewolucyjnym dinozaurów wskazuje, że równik mógł być centrum ich ewolucji. „Kiedy weźmiemy pod uwagę istniejące luki i ewolucyjną historię dinozaurów, bardzo możliwe, że to właśnie tam miały swój początek” – mówi Heath.

Niepewność w historii ewolucji dinozaurów

Dinozaury pojawiły się w okresie triasu, który trwał od 252 do 201 milionów lat temu. Jednak dokładne miejsce i czas ich powstania wciąż budzą wiele wątpliwości. Najstarsze znane skamieniałości dinozaurów liczą około 230 milionów lat, co sugeruje, że musiały one istnieć już od pewnego czasu przed ich odkryciem. „Musimy przyjąć, że wiele działo się podczas wczesnej ewolucji dinozaurów, ale brakuje nam odpowiednich skamieniałości, aby to dokładnie zbadać” – dodaje Heath.

W tamtych czasach wygląd Ziemi był zupełnie inny niż obecnie. Kontynenty były połączone w jeden superkontynent o nazwie Pangea, kształtem przypominający literę „C”, którego środek przecinał równik. Ameryka Południowa i Afryka były wówczas częścią południowej półkuli tego masywu lądowego, tworząc region, gdzie znajdowano dotychczas najstarsze dinozaury – na przykład w Argentynie czy Zimbabwe. Dlatego to południe Pangei było tradycyjnie uznawane za miejsce ich pochodzenia.

Symulacje komputerowe wskazują na równik

Aby lepiej zrozumieć proces ewolucji dinozaurów, zespół Heatha stworzył modele komputerowe, które „cofały czas” od najstarszych znanych skamieniałości do hipotetycznego punktu początkowego grupy. Modele te uwzględniały różne niepewności, takie jak luki w zapisie kopalnym, potencjalne bariery geograficzne czy nierozstrzygnięte relacje między najwcześniejszymi przodkami dinozaurów.

Większość symulacji wskazywała, że dinozaury pojawiły się w okolicach równika. Tylko niewielka część modeli wspierała teorię ich południowego pochodzenia.

Równik – trudne miejsce do życia

Tradycyjnie uważano, że regiony równikowe były zbyt trudne do życia dla wczesnych dinozaurów ze względu na ekstremalne warunki – bardzo suchy i gorący klimat. „Uważano, że dinozaury nie mogłyby przetrwać w takich warunkach” – zauważa Heath.

Jednak wyniki symulacji sugerują inaczej. Te nowe hipotezy otwierają drzwi do możliwości, które wcześniej były odrzucane. Brak wczesnych skamieniałości dinozaurów z obszarów równikowych może mieć prostszą przyczynę – niewystarczającą eksplorację tych regionów. Heath podkreśla, że paleontolodzy skupiali się głównie na Ameryce Północnej, Europie i Chinach, podczas gdy wiele innych regionów pozostaje niedostatecznie zbadanych. Dodatkowym problemem jest brak odpowiednich warstw skalnych z tego okresu, które mogłyby być dostępne do badań.

Nowe odkrycie w Ameryce Północnej

Niedawne odkrycie dokonane przez zespół Davida Lovelace’a z Uniwersytetu Wisconsin-Madison dostarcza dodatkowych dowodów na poparcie hipotezy Heatha. Naukowcy odnaleźli najstarszego znanego dinozaura z północnej części Pangei – gatunek nazwany Ahvaytum bahndooiveche. Był to przedstawiciel zauropodomorfów, grupy dinozaurów, do której należał późniejszy Diplodocus. Skamieniałości odkryto w formacji Popo Agie w Wyoming, a ich wiek szacuje się na 230 milionów lat.

Obecność dinozaurów zarówno na północy, jak i południu Pangei w tym samym czasie oznacza, że musiały one przemieszczać się przez rejony równikowe. To sugeruje, że środowisko równikowe nie było dla nich barierą.