22 lutego, 2025

Najdokładniejsze badanie cząstek wokół Słońca ujawnia nowe tajemnice

Najdokładniejsze badanie cząstek wokół Słońca ujawnia nowe tajemnice
Detektor cząstek AMS na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
Detektor cząstek AMS na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (Źródło: NASA)

Trwające 11 lat badanie cząstek i antycząstek w pobliżu naszego Słońca nie tylko ujawnia historię Układu Słonecznego, ale także wprowadza nowe zagadki dotyczące tajemniczych cząstek. Wyniki tego długoterminowego projektu mogą znacząco wpłynąć na nasze rozumienie kosmicznej rzeczywistości.

Nowa era kosmicznych badań

„To jak wejście do ciemnego pokoju i zobaczenie wielu nieznanych wcześniej rzeczy” – mówi Samuel Ting z Massachusetts Institute of Technology, komentując wyniki badań przeprowadzonych przez zespół współpracujący przy projekcie Alpha Magnetic Spectrometer (AMS). Detektor AMS, zainstalowany na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS), odgrywa kluczową rolę w analizie energetycznych cząstek, zwanych promieniami kosmicznymi. Kiedy promień kosmiczny wchodzi do detektora, pola magnetyczne rozdzielają cząstki w zależności od ich ładunku elektrycznego, a urządzenie mierzy ich masę i energię.

Ta zdolność oddzielania cząstek od ich antycząstek – które są identyczne, ale mają przeciwny ładunek – pozwala na dokładne badanie ich zachowań. Wyniki wskazują, że nasza wiedza na temat tych cząstek jest bardziej ograniczona, niż wcześniej sądzono. Analiza danych zgromadzonych przez ponad dekadę ujawniła trendy w liczbie cząstek w czasie oraz w sposobach, w jakie różne typy cząstek wchodzą w interakcje. Co ciekawe, istnieje ponad 600 teoretycznych modeli próbujących wyjaśnić te dane, ale żaden z nich nie jest w stanie jednocześnie uwzględnić wszystkich zaobserwowanych zjawisk.

Archeologia Układu Słonecznego

Badanie promieni kosmicznych ma szersze znaczenie niż jedynie analiza pojedynczych cząstek. Jak zauważa Jamie Rankin z Uniwersytetu Princeton, zmieniające się właściwości promieni kosmicznych mogą służyć jako zapis historii Układu Słonecznego. Dzięki 11-letniemu cyklowi badawczemu, obejmującemu cały cykl słoneczny, naukowcy mogą dokładniej badać, jak zmienne pole magnetyczne Słońca wpływa na zachowanie promieni kosmicznych.

Tak szczegółowe analizy mogą otworzyć drogę do wykorzystania promieni kosmicznych jako narzędzia do „archeologii Układu Słonecznego”. Zrozumienie tych procesów pozwala lepiej poznać ewolucję naszego systemu planetarnego, wpływ Słońca na przestrzeń międzygwiezdną oraz inne powiązane zjawiska.

Źródła promieni kosmicznych i ich tajemnice

Choć wiemy, że promienie kosmiczne pochodzą spoza Układu Słonecznego, ich dokładne źródło wciąż pozostaje nieznane. Gavin Rowell z Uniwersytetu Adelaide w Australii zauważa, że szczegóły analizy AMS, w tym badania różnych jąder cząstek w promieniowaniu kosmicznym, mogą pomóc w przybliżeniu się do bardziej precyzyjnych teorii na temat ich pochodzenia.

Inne tajemnice dotyczą obecności antymaterii. Jak zauważa Ian Low z Northwestern University, obserwacja antyprotonów przez AMS jest fascynującą zagadką. Brak antymaterii w naszym wszechświecie jest jednym z największych nierozwiązanych problemów w fizyce. Jej pochodzenie może wiązać się z tajemniczą ciemną materią lub wykraczać poza nasze obecne zrozumienie kosmosu.

Przyszłość badań kosmicznych

Zespół AMS nie zamierza spocząć na laurach. Obecnie pracują nad ulepszeniem detektora, co pozwoli na jeszcze bardziej precyzyjne badania i wykrywanie nowych cząstek. Instalacja ulepszonego sprzętu zostanie wsparta przez astronautów stacjonujących na ISS. To kolejny krok w kierunku odkrycia tajemnic wszechświata.

Wyniki badań AMS wskazują, że przed naukowcami jeszcze wiele do odkrycia. Promienie kosmiczne, antymateria i ciemna materia pozostają kluczowymi tematami, które mogą zmienić nasze rozumienie kosmosu. Każdy nowy element układanki przybliża nas do odpowiedzi na fundamentalne pytania dotyczące natury wszechświata.