Zintegrowane podejście jako szansa na jednoczesną poprawę stanu środowiska, klimatu i zdrowia
Świat stoi dziś przed szeregiem poważnych kryzysów związanych z ochroną środowiska, społeczeństwem i gospodarką, takich jak utrata bioróżnorodności, zmiany klimatyczne, zdrowie, produkcja żywności czy niedobory wody. Te zagadnienia są ze sobą nierozerwalnie powiązane, a zintegrowane podejście do ich rozwiązania przynosi wiele korzyści. Skupienie się wyłącznie na jednym problemie może jednak pogorszyć inne kwestie, co podkreśla najnowszy raport opracowany przez 165 naukowców z 57 krajów.
Raport na rzecz zintegrowanych działań
Na przestrzeni trzech lat zespół naukowców przeanalizował dane i dowody, podkreślając potrzebę kompleksowego podejścia do kryzysów środowiskowych. Raport, zatwierdzony przez rządy 147 państw, zwraca uwagę na zagrożenia wynikające z izolowanego rozwiązywania problemów. Paula Harrison z UK Centre for Ecology & Hydrology, współprzewodnicząca procesu oceny, wyjaśnia, że działania podejmowane bez uwzględnienia współzależności mogą prowadzić do powstania nowych problemów lub pogorszenia istniejących.
„Działania są pilnie potrzebne, ale musimy je podejmować w sposób uwzględniający wszystkie aspekty, aby nie tworzyć dodatkowych zagrożeń” – tłumaczy Harrison. Raport przedstawia liczne przykłady działań przynoszących korzyści we wszystkich kluczowych obszarach, takich jak ochrona bioróżnorodności, zdrowie, klimat, woda i żywność.
Praktyczne rozwiązania o szerokim zasięgu
Wśród proponowanych działań znajdują się m.in. ochrona i odbudowa lasów namorzynowych, poprawa jakości gleby oraz opracowanie systemów wczesnego ostrzegania przed zagrożeniami. Kluczowe znaczenie ma również redukcja ryzyka przenoszenia chorób między zwierzętami a ludźmi, powszechny dostęp do opieki zdrowotnej i współpraca międzynarodowa w zakresie technologii związanych z ochroną środowiska.
„Nie można jednocześnie maksymalizować korzyści w każdej dziedzinie” – zauważa Harrison. „Jednak zrównoważone podejście pozwala osiągnąć równoczesne korzyści w wielu obszarach, zamiast pogłębiać jeden kryzys kosztem innych.”
Przykładem takiego kompromisu jest sadzenie drzew w celu pochłaniania dwutlenku węgla. Skupienie się wyłącznie na klimacie mogłoby prowadzić do sadzenia szybko rosnących, egzotycznych gatunków, które nie wspierają lokalnej bioróżnorodności i zużywają znaczne ilości wody. Podejście bardziej holistyczne obejmowałoby wybór rodzimych gatunków, które wprawdzie pochłaniają mniej dwutlenku węgla, ale jednocześnie wspierają ekosystemy i są mniej wymagające względem zasobów wodnych.
Ekonomiczne korzyści zrównoważonego podejścia
Zintegrowane działania przynoszą również znaczące korzyści gospodarcze. Według raportu ponad połowa światowego produktu krajowego brutto – czyli około 228 bilionów złotych – jest w znacznym stopniu zależna od zasobów naturalnych. Jednocześnie koszty niezrównoważonej działalności gospodarczej, w tym wpływ na bioróżnorodność, wodę, zdrowie i zmiany klimatyczne, szacuje się na 45–113 bilionów złotych rocznie.
„Dowody wskazują, że dalsze ignorowanie tych zależności wiąże się z poważnymi i narastającymi zagrożeniami dla stabilności gospodarczej i finansowej” – ostrzega Harrison. Przyjęcie zintegrowanego podejścia może znacząco zmniejszyć ryzyko i wspierać bardziej odpowiedzialny rozwój.
Międzynarodowe wsparcie dla zrównoważonego rozwoju
Raport, znany oficjalnie jako „The Nexus Report”, został opracowany przez Międzyrządową Platformę ds. Bioróżnorodności i Usług Ekosystemowych (IPBES). Dokument został zatwierdzony 16 grudnia podczas spotkania przedstawicieli państw członkowskich w Namibii.
„Celem raportu jest dostarczenie naukowych dowodów niezbędnych do realizacji innych międzynarodowych porozumień, takich jak Cele Zrównoważonego Rozwoju ONZ, Kunmińsko-Montrealskie Globalne Ramy Bioróżnorodności oraz Porozumienie Paryskie” – podkreśla Anne Larigauderie, sekretarz wykonawcza IPBES.
Raport ma ambicję wskazać drogę ku zrównoważonemu rozwojowi, który uwzględnia zarówno potrzeby środowiskowe, jak i gospodarcze, pokazując, że ochrona natury nie stoi w sprzeczności z postępem cywilizacyjnym, lecz może być kluczowym elementem jego osiągnięcia.
